Informatie & Protocol Contracturen

Protocol Contracturen

Doel:
De bewonder een goede houding in bed geven waarbij contracturen voorkomen kunnen worden.

Voorbereiding en voorwaarden.
De bewoner inlichten en de reden geven van de houding en als het nodig is de bewoner de houding uitleggen.Het bed op werkhoogte brengende benodigde kussens, afhankelijk van de houding hoeveel, klaarleggen.

Uitvoeringrugligging:
rugligging
één hoofdkussen, niet onder de schouders leggen, en de hoofdsteun van het bed plat.Het lichaam zoveel mogelijk in één lijn brengen. Bij eventuele bestaande contracturen aan de benen: de onderbenen ondersteunen met bijvoorbeeld een groot kussen.Laken en deken(s) aan het voeteneind niet strak instoppen om spitsvoeten te voorkomen.Het gebruik van meer kussens of een spanlaken kan in overleg met een fysiotherapeut of de eerst verpleegkundig verantwoordelijke (E.V.V-er).

Zijligging:
één hoofdkussen, niet onder de schouders leggen, en de hoofdsteun van het bed plat. Let erop dat de oorschelp plat ligt.onderste schouder, zonnodig aan schouder/schouderblad, naar voren halen.Benen, indien mogelijk, in loophouding brengen (onderste been gestrekt, bovenste been gebogen).Het gebruiken van kussens moet in overleg met de fysiotherapeut. Altijd een groot kussen onder de voeten leggen.Bij een goede loophouding is een kussen in de rug meestal niet nodig.Let erop dat de bekken niet teveel naar voren of naar achteren is gekanteld, in dat geval rolt de bewoner om.

buikligging:
De buikligging moet altijd in overleg met de fysiotherapeut. De hoofdsteun van het bed moet plat en er mag geen kussen worden gebruikt. Het schot bij het voeteneind moet worden verwijderd zodat de voeten vrij kunnen hangen.

Het bed zonodig in anti-trendelenburg in overleg met fysiotherapeut of arts.De houding van de bewoner regelmatig controleren.

Zithouding:
één hoofdkussen, niet onder de schouder leggen.De bewoner zo hoog mogelijk in bed leggen. Plaats het hoofdsteun omhoog in de hoogte naar wens van de bewoner. Zet het bed in trendelenburg,Deze houding is alleen van korte duur in verband met de maaltijd, daarna moet het hoofdsteun plat en het bed horizontaal.Als de hoofdsteun langdurig omhoog moet om medische redenen, dan moeten er afspraken worden gemaakt met de fysiotherapeut om te voorkomen dat decubitus ontstaat.

trendelenburg
De bewoner kan hierbij zowel in rug- als in zijligging liggen. Het voeteneind omhoog brengen.

Anti-trendelenburg
Hierbij kan de bewoner in zowel de rug- als zijligging liggen. Het voeteneind van het bed omlaag brengen.

Voor bedhoudingen van bewoners met een halfzijdige verlamming eerst overleg plegen met de fysiotherapeut.

AfwerkingHet nachtkastje binnen handbereik van de bewoner zetten.De (nood) bel binnen handbereik geven.Eventueel de bedhekken omhoog doen.Het bed in de laagste stand zetten.Bij wisselligging in het dossier vastleggen wanneer en welke houding de bewoner nodig heeft.Vragen aan de bewoner of deze naar wens ligt.

Behandeling:
Eenmaal ontstane contracturen zijn zeer moeilijk te behandelen. Het is daarom erg belangrijk dat je let op contracturen. Voor de behandeling van contracturen is het noodzakelijk om een fysiotherapeut in te schakelen. Daarnaast moet je als verpleegkundige op advies van de fysiotherapeut oefeningen met de zorgvrager blijven doen. Als het mogelijk is, dan stimuleer je de zorgvrager om zelf de oefeningen uit te voeren.

Preventie
De bedreigde gewrichten moeten regelmatig geoefend worden. Het is belangrijk dat de zorgvrager dit zoveel mogelijk zelf doet en ook het belang hiervan inziet. Als verpleegkundige stimuleer je de zorgvrager om te bewegen. Informeer hem over het belang van bewegen om contracturen te voorkomen.Als de zorgvrager niet in staat is om de oefeningen zelf uit te voeren, dan moet de verpleegkundige deze oefeningen bij de zorgvrager doen. Dit noemen we passief bewegen. Bij zorgvragers met een verlamming is passsief bewegen van groot belang. Je kunt hierbij ook de hulp van een fysiotherapeut inroepen en een bewegingsschema opstellen. De gewrichten komen ook in een andere stand te staan door het regelmatig veranderen van houding. Bij rolstoel gebruikers bestaat er een groot gevaar op heupcontracturen. Slapen in de buikligging kan dan een goede oplossing zijn.Hulpmiddelen dwingen lichaamsdelen om een andere stand aan te nemen doordat ze tegendruk geven. Hiervoor kan je bijvoorbeeld spalken. Deze moet je niet voortdurend gebruiken anders kan er weer een dwangstand ontstaan. Je moet daarom afwisselend hulpmiddelen gebruiken en deze na een tijdje weer wegdoen. Hier kun je eventueel een schema voor opstellen.